491a
326/31
Darmstadt
den 15
May
Aprill
777.

32
Heute halten wir
Auction
und morgen fahren
wir von hier
nach
Wandsbeck.
/
Den 16.

33
May
Aprill
Die
auction
hat 50 fl.
rendirt.
Wir fahren aber morgen noch nicht.

34
Ihre Gevatterin ist unpäßlich
worden
.

S. 327
Den 21.
Heute um 1 Uhr sind wir abgefahren, ich saß rechter Hand in der

2
Kutsche, Rebecca linker Hand, ihr
gegen
Sie
über
eine Magd aus Schweden, die wir

3
von Wandsbeck mit nach Darmstadt gebracht hatten, mit Ihrer
Gevatterin,
und
gegen

4
mir gegen über
Carolina,
und alle
Nachbaren
und
Gefreundten
kuckten aus den

5
Fenstern und
bedaurten sehr,
daß sie die Ehre nicht länger haben könnten, den Herrn

6
Oberlandcommissarius
bey
sich zu haben. Wir bleiben heut Nacht in
Franckfurth

7
im
rohten
Hause, welches das größte und schönste und bequemste
Wirthshaus

8
in ganz
Europia
ist, es hat 96 Zimmer, großen geräumigen Platz
u.
Garten

9
und ist sehr wohlfeil darin.
/
Den 22.
Heute bleiben wir in Giessen.
HE

10
Professor
Cartheuser
besucht,
und
bey
HE
Professor
Höpfner
zu Abend
geßen
.

11
Die Frau Professorin ist artig.

12
23.
Die Gegend von
Giessen
nach Marburg ist gar schön. Diese Nacht wird

13
durchgefahren, ist heller Mondschein.

14
24.
Morgens 9
Uhr hier
in
Cassel. Wird
gleich nach Winterkasten hinausgekutscht,

15
den Garten, die mächtigen Cascaden am Abhang und den ungeheuren
Hercules

16
oben auf der Spitze des Berges in Augenschein zu nehmen. Lieb Weibel konnte

17
nicht so viele hundert Treppen den Berg hinansteigen, sind als
beym
höllischen

18
Gericht
eine
Grötte
mit mythologischen Figuren und gelblichen
Glasthüren

19
die einen sonderbaren
Effeckt
nach innen und außen machen, wieder umgekehrt.

20
25.
adieu
Cassel
bons
dies
Hannöverisch Minden und die
schöne schöne schöne

21
Gegend
umher. abends
in Göttingen. Hier einen Tag übergelegen, einen

22
Professor und viele Studenten gesehen und gesprochen.

23
27.
in
Eimbeck
geschlafen und Eiermilch und
Schmorlinge
gegessen
bey
einer

24
corpulenten
Wirthsfrau
die ihr Pfeifgen Toback rauchte.

25
d.
28
in
Hannover. Wieder
einen Tag übergelegen,
HE
Zimmermann,

26
Boie, Wehrs
gesehen,
bey
dem Herr
v.
Döhring
gegessen
der eine sehr

27
liebenswürdige Frau hat.

28
NB
immer viel mit Wagenmeister und Postillon
gezankt
, die samt und

29
sonders
ungesittete
Gesellen
und
Kerle
sind.

30
30.
in Zelle geschlafen und über die Heide
nachgedacht
die hinter und vor uns

31
war.

32
d.
1 May
in Lüneburg in ein elendes
Wirthshaus
gerathen
und vom Herrn

33
Wagenmeister
der zu vornehm
war
selbst zu
schmieren
um 4 gr. betrogen

34
worden.
/
den 3ten
(wo der eine Tag hingekommen
ist
weiß ich nicht) auf
dem

35
Hoop an der Elbe angekommen und die Nacht herrlich
geschlafen. Des
Morgens

36
um 4 Uhr an
die
Elbe
promenirt,
Hamburg angesehen und gefrohlockt.

37
d. 4.
gegen
1 Uhr Mittags
über die Elbe
gangen,
und nach einer lustigen

S. 328
Fahrt durch
die schönen 4
Lande,
um 5 Uhr den
lang
Thurm
in Wandsbeck zu
Gesicht und

2
um 6 mit Leib und Seel und Kutsch und Pferden glücklich in Wandsbeck

3
angekommen, zum Erstaunen aller Einwohner, die den Herrn

4
Oberlandcommissarius
mit dem Schnapsack
aufm
Rücken erwarteten, weil er sich in

5
Darmstadt so schlecht
aufgeführt
daß er nicht bleiben können. Und nun, Gott
sey

6
herzlich Dank, daß wir hier sind!!!

7
Wandsbeck
.
d.
5.–30 May
im
Walde
promenirt
, Bett und Tisch und Stuhl

8
und Teller und Salz gekauft und Stuben ausgekehrt und Garten umgekehrt

9
et cet.

10
Wir haben daßelbe kleine
Häußgen
wieder, aus dem wir den
30
Martis
1776

11
nach Darmstadt ausgezogen sind.
ich wollts
am liebsten haben und es traf

12
denn so
daß es gerade feil war.

13
Den
1.
Juny
e
völlig
eingerichtet bis auf Vorhänge und eine Bettstelle, darin

14
Freund Hamann schlafen soll, wenn er, wills Gott, sein
Magazin
so lange verlaßen

15
wird.
/
Nachmittags um 3 Uhr einen
unvermutheten
Besuch von meiner Mutter

16
erhalten, die sich über die gute
Einrichthung
des Herrn Sohns und seinen Tisch

17
und Stuhl und Teller und Salz nicht genug wundern
konnte
.
,
und ihm 20
Rth.

18
brachte.

19
Den
3ten morgends
brachten ich und Rebecca die Mutter wieder zu Wagen und fuhren

20
1½ Meilen mit
ihr. pipten
und stöhnten brav auf der Rückreise und den ganzen Tag

21
und die ganze Nacht und den folgenden
Morgen um 2 Uhr
       
und
um 3½ wars Kind da, das

22
ein Junge
seyn
sollte
aber ein Mädchen ist, wenigstens
menschlichem Ansehen

23
nach.

24
5
ten
nach Hamburg gegangen und alle Menschen, die mir begegneten

25
zu Gevatter gebeten, auch Wein und Aepfel gekauft.

26
Den
6ten
Tauftag.
Nach
vielem
Streiten und
Debattiren
waren endlich die

27
Gevattern, Frau
Doctorin Mumsen,
Frau
Capitain v. Schönemarck,
und Herr

28
Licentiat Bokelmann,
und wir andern standen umher als ein
Corps
de reserve.

29
Nach dem
Acte
ward
Coffée
und Toback gegeben und im Garten geraucht und

30
getrunken. weiter
kam
Confekt
1
#
,
rouen
sche
Aepfel 1
Duzend
, Rheinwein

31
4 Bouteillen, und ward fleißig
umpresentirt
und
getrunken,
und lieb Weibel

32
lachte aus dem Bette drein wie ein Engel.

33
Den
7–16
sollte immer nach Königsberg geschrieben werden und ward

34
nicht geschrieben. Das Befinden mit Mutter und Mädchen übrigens ungemein

35
wohl.
/
Den
17
ward endlich geschrieben, es ist aber so warm, daß mir der Schweiß

36
wie
Thautropfen
auf der Nase steht.

37
Der
Capèllmeister
Reichard ist seit 14 Tagen in Hamburg und bleibt noch

38
14
da. Seine Frau ist sehr schwächlich und mit Krampf und Gicht beladen

39
und daher etwas pipig, sonst aber ein sehr natürliches gutes Ding, das auch

S. 329
brav singen kann.
von
Kaufmann
weis
ich nichts weiter, als daß er
2
mahl
nach

2
Darmstadt
kam,
und allerhand närrisch Zeug
that
und
sagte,
und dann wieder

3
von Darmstadt
abgieng,
und zwar
einmahl
zu
Pferde
wie er gekommen war,

4
und das
andermahl
in einer
Kutsche
die ihm der Herzog von
Weimar
geschenkt

5
hatte.
/
Sie wollten mir noch
Collecteurs
nennen, warum
thun
Sie’s
dann nicht.

6
Ihre
Gevatterin Pathe
, die in Darmstadt sterben wollte, ist
itzo
gar frisch und

7
freundlich, läßt Sie grüßen; so wie ihre Mutter und ihr Vater auch
tausendmahl thun
.

8
Grüßts Pätchen.

9
Matthias Claudius


10
Friederica, Petrina.
Denkt,
um des Himmels willen,

11
die eine Frau Gevatterin hieß
Prina,
was war zu machen.
Prina
konnte mein

12
Kind doch nicht getauft werden.
Wir
dachten also
in corpore
dem Dinge
nach,

13
und
Doctor Mumsen,
sonst auch
oncle Toby
genannt, brachte endlich heraus,

14
daß
Prina
contract
und
corrupt
sey
und eigentlich
Petrina
heißen
sollte,
und so

15
kam
ich
endl
aus
der
Noht
und mein Kind auch.

16
Hinz
hat 4
Ducaten
ans
IntelligenzComtoir
von
Ihrentwegen
bezahlt,
und

17
das
Intelligenzcomtoir
hat sie an das
Adreßcomtois
in Hamburg
tracirt

18
und so sind sie richtig an mich gekommen. Dank dafür, weil Ihrs nicht anders

19
wollt.
/
Herder
hat die Gelbsucht gehabt, ist aber wieder hergestellt.
/
Ihr habt

20
wohl
recht
, daß es beßer
sey
,
bey
gesunden Tagen an die Frau zu
denken,
als

21
auf dem
Todtbette
, aber der Vorwurf trifft mich nicht, Freund Hamann, es ist

22
meine Schuld
nicht gar
, daß ich sie noch in keine
Witwencaße
eingekauft habe,

23
sonst wäre ich
nicht gar
ungeneigt dazu.
/
Schönborn,
den Ihr vielleicht kennt,

24
wenigstens kennen
müßet
denn er ist ein fester Kerl, geht von
Algier,
wo er

25
bisher
Dänischer
Consulatssecretair
gewesen ist, als
Legationssecretair
nach

26
London,
und wird
vermuhtlich
über Wandsbeck
gehen.

27
Rebecca grüßt Euch noch
einmahl
. Sie sitzt schon wieder neben mir.
/
Sagt

28
Kaufmann
doch, wenn er zurückkommt, daß er auch über Wandsbeck gehe

29
u.
kommt
mit ihm.

Provenienz

Staats- und Universitätsbibliothek Hamburg, NMC : 9 : 4.

Bisherige Drucke

Hans Jessen (Hg.): Matthias Claudius, Briefe, 2 Bde, I: Briefe an Freunde, Berlin 1938, 223–227.

ZH III 326–329, Nr. 491a.

Textkritische Anmerkungen

Der Brieftext wurde anhand der überlieferten Quellen (vgl. Provenienz) kritisch geprüft. Notwendige Korrekturen gegenüber dem in ZH gedruckten Text wurden vorgenommen und sind vollständig annotiert. Die in den beiden Auflagen von ZH angehängten Korrekturvorschläge werden vollständig aufgelistet, werden aber nur dann im Text realisiert, sofern diese anhand überlieferter Quellen verifiziert werden konnten.
326/31
Darmstadt […] 777.]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Darmstadt, d. 15. April 1777
326/32
Auction
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Auktion
326/32
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
326/32
wir von hier
nach
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
wir nach

An der Stelle von „nach“: Textverlust durch ein Loch im Blatt (vmtl. Kollateralschaden infolge der zensierten bzw. heraus geschnittenen Stelle auf der anderen Seite des Blattes, vgl. 32/29).
326/33
rendirt.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
rendiert.
326/33
auction
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Auktion
326/33
May
Aprill
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
April.
326/34
worden
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
geworden
327/2
gegen
Sie
über
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gegenüber
327/3
und
gegen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
und
327/3
Gevatterin,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Gevatterin
327/4
Carolina,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Caroline,
327/4
Gefreundten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Gefreundeten
327/4
Nachbaren
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Nachbarn
327/5
bedaurten sehr,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bedauerten,
327/6
Oberlandcommissarius […] Oberlandcommissarius]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Oberlandescommissarius
327/6
bey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bei
327/6
Franckfurth
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Frankfurt
327/7
Wirthshaus
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Wirtshaus
327/7
rohten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
ersten
327/8
u.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
und
327/9
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
327/9
HE
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Herrn
327/10
HE
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Herrn
327/10
bey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bei
327/10
Höpfner
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Höpfner
327/10
besucht,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
besucht
327/10
Cartheuser
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Cartheuser
327/10
geßen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gegessen
327/12
Giessen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Giessen
327/14
Cassel. Wird
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Cassel, wird
327/14
Uhr hier
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Uhr
327/15
Hercules
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Herkules
327/17
beym
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
beim
327/17
höllischen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
höllischen
327/18
Gericht
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Gericht,
327/18
Glasthüren
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Glastüren,
327/18
Grötte
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Grotte
327/19
Effeckt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Effekt
327/20
adieu
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
adieu
327/20
schöne […] schöne]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
schöne, schöne
327/20
dies
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
dies,
327/21
umher. abends
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
umher, abends
327/23
bey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bei
327/23
Eimbeck
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Eimbeck
327/23
Schmorlinge
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Schmorling
327/24
corpulenten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
vorzüglichen
327/24
Wirthsfrau
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Wirtsfrau,
327/25
Hannover. Wieder
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Hannover wieder
327/25
HE
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Herrn
327/25
28
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
28.
327/25
Zimmermann,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Zimmermann,
327/26
Boie, Wehrs
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Boie, Wehrs
327/26
dem Herr
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Herrn
327/26
Döhring
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Döhring
327/26
gegessen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gegessen,
327/26
bey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bei
327/28
gezankt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
geschnackt
327/28
NB
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Nb.
327/29
und
Kerle
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
und Kerls

Textverlust durch ein Loch im Blatt. Der erste Teil des Kompositums bestand vmtl. aus etwas Derbem wie ‚Scheiß‘; dieser wurde aus dem Brief herausgeschnitten.
327/29
ungesittete
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
ungestaltete
327/30
nachgedacht
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
nachgedacht,
327/32
1 May
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
1. Mai
327/32
gerathen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
geraten
327/32
Wirthshaus
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Wirtshaus
327/33
war
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
war,
327/33
schmieren
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
schmieren,
327/33
Wagenmeister
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Wagenmeister,
327/34
dem
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
der
327/34
ist
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
ist,
327/34
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
327/35
geschlafen. Des
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
geschlafen, des
327/36
promenirt,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
promeniert,
327/36
die
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
der
327/37
1 Uhr Mittags
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Mittags 1 Uhr
327/37
gangen,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gangen
328/1
Gesicht und
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Gesicht,
328/1
die schönen 4
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
die 4
328/1
Lande,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
lande
328/1
lang
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
langen
328/1
Thurm
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Turm
328/4
aufm
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
auf den
328/4
Oberlandcommissarius […] Oberlandcommissarius]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Oberlandescommissarius
328/5
aufgeführt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
aufgeführt,
328/5
sey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sei
328/7
5.–30 May
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
5.–30. Mai
328/7
Walde
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Walde
328/7
Wandsbeck
.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Wandsbeck,
328/7
promenirt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
promeniert
328/9
et cet.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
etc. etc.
328/10
Häußgen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Häusgen
328/10
30
Martis
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
30. März
328/11
ich wollts
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Ich wollte es
328/12
denn so
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
dann so,
328/13
e
völlig
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
völlig
328/13
Juny
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Juni
328/14
so lange verlaßen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
verlassen
328/14
Magazin
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Magazin
328/15
unvermutheten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
unerwarteten
328/15
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
328/16
Einrichthung
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Einrichtung
328/17
konnte
.
,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
konnte
328/17
Rth.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
M.
328/19
3ten morgends
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
3.
328/20
ihr. pipten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
ihr
328/21
Morgen […] und]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Morgen und

Textverlust: Ein Teil des Blattes ist abgeschnitten; vmtl. Kollateralschaden infolge der Tilgung auf der anderen Seite des Blattes.

Es stand dort etwa: […] gingen die Wehen an […]
328/22
seyn
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sein
328/22
menschlichem […] Ansehen]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
menschlichen Ansehens
328/22
sollte
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sollte,
328/24
–25
5ten […] gekauft.]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Hinzugefügt nach der Handschrift.
328/26
6ten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
6.
328/26
vielem
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
vielen
328/26
Debattiren
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Debattieren
328/27
Doctorin Mumsen,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Doktorin Mumsen,
328/27
Capitain […] Schönemarck,]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Capitän v. Schönemarck
328/28
Corps
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
corps
328/28
Licentiat […] Bokelmann,]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Licentiat Bokelmann
328/29
Coffée
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Coffee
328/29
Acte
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Akte
328/30
Confekt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Konfekt
328/30
#
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Pfund
328/30
Duzend
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Dutzend
328/30
getrunken. weiter
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
getrunken, weiter
328/30
rouen
sche
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
wuensche
328/31
umpresentirt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
umpräsentiert
328/31
getrunken,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
getrunken
328/33
7–16
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
7.–10.
328/35
17
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
17.
328/35
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
328/36
Thautropfen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Tautropfen
328/37
Capèllmeister
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Kapellmeister
328/38
14
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
14 Tage
329/1
2
mahl
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
mal
329/1
von
Kaufmann
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Von Kaufmann
329/1
weis
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
weiß
329/2
kam,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
kam
329/2
that
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
tat
329/2
sagte,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sagte
329/3
einmahl
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
einmal
329/3
Pferde
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Pferde,
329/3
abgieng,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
abging
329/4
andermahl
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
andermal
329/4
Kutsche
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Kutsche,
329/4
Weimar
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Weimar
329/5
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
329/5
Sie’s
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Sie das
329/5
dann nicht.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
nicht?
329/5
Collecteurs
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Collecteurs
329/5
thun
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
tun
329/6
Gevatterin Pathe
]
Geändert nach der Handschrift; „Pathe“ mit anderer Tinte über Zeile; ZH:
Gevatterin
329/6
itzo
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
itz
329/7
tausendmahl thun
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
tausendmal
329/9
Matthias Claudius
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Matthias Claudius.
329/10
Denkt,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Denkt nur
329/10
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Das Kind heißt Anna Friederica Petrina.

Textverlust: Ein Teil des Blattes ist abgeschnitten, vmtl. weil der Name des Kindes geändert wurde.

Es stand dort mglw.: Das Kind heißt
Anna
329/11
Prina
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Prina
329/11
Prina,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Prina,
329/12
nach,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
nach
329/12
Wir
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Wir
329/13
oncle Toby
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Oncle Toby
329/13
Doctor Mumsen,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Doktor Mumsen,
329/14
sollte,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sollte
329/14
Petrina
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Petrina
329/14
contract
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
kontrakt
329/14
sey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sei
329/14
corrupt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
korrupt
329/14
Prina
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Prina
329/15
ich
endl
aus
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
ich aus
329/15
Noht
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Not
329/16
Ducaten
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Dukaten
329/16
IntelligenzComtoir
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Intelligenz-Comtoir
329/16
Ihrentwegen
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Ihretwegen
329/16
Hinz
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Hinz
329/16
bezahlt,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bezahlt
329/17
Adreßcomtois
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Adreßcomtoir
329/17
tracirt
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
traktiert
329/17
Intelligenzcomtoir
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Intelligenzcomtoir
329/19
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
329/19
Herder
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Herder
329/19
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
329/20
sey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
sei
329/20
bey
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
bei
329/20
denken,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
denken
329/20
recht
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Recht
329/21
Todtbette
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Todbette
329/22
nicht gar
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gar nicht
329/22
Witwencaße
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Witwenkasse
329/23
Schönborn,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Schönborn,
329/23
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
329/23
nicht gar
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gar nicht
329/24
Algier,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Algier,
329/24
müßet
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
müsset,
329/25
Legationssecretair
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Legationssekretär
329/25
Dänischer […] Consulatssecretair]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
dänischer Konsulatssekretär
329/26
London,
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
London
329/26
vermuhtlich
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
vermutlich
329/26
gehen.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
gehen. –
329/27
/
]
Geändert nach der Handschrift: Absatzwechsel.
329/27
einmahl
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
einmal
329/28
Kaufmann
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
Kaufmann
329/29
u.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
und
329/29
mit ihm.
]
Geändert nach der Handschrift; ZH:
mit. –